Toverlantaarn - Toverlantaarnplaten met reclame.

Lantaarnplaten met reclame


Een drietal reclameplaten met een welkomsboodschap 'Welcome'. Deze 'motto-platen' werden vaak door de lantaarnist gebruikt aan het begin van zijn voorstelling. De platen hierboven maken reclame voor respectievelijk Cadbury's Cocoa (Absolute Pure, cacao), Bovril (een bouillon extract) en Beechams Pills (Worth a Guine a box).
Lantaarnplaten met reclame kwamen in gebruik in de jaren 1870. In 1876 schreef het dagblad The Globe dat het verkeer in de Strand tot stilstand was gekomen vanwege 'een kostenloze vertoning van overvloeiende lantaarnbeelden .... die adviezen gaven over de beste naaimachine, de goedkoopste hoedenmaker, waar zoal gedineerd kon worden en waar je het beste een krant kon kopen.' Er werden speciale straatlantaarns ontworpen met een uurwerk, die achter elkaar een serie lantaarnplaten konden vertonen. In 1889 schreef het Optical Magic Lantern Journal dat de meeste grote stations reclame lieten zien door middel van lantaarnplaten. De platen wisselden iedere 30 seconden, dag en nacht door. De stationschef moest het uurwerkmechanisme één keer per week opwinden. Er werd ook een patent verleend voor 'een optisch apparaat dat aan voertuigen op de weg was bevestigd waarmee afbeeldingen konden worden vertoond op een scherm voor reclamedoeleinden', maar het is niet zeker dat dit apparaat ooit werd toegepast. De lantaarnplaten met reclame werden vaak gratis uitgeleend of weggegeven aan de lantaarnisten door allerlei bedrijven. Uiteindelijk waren deze platen in die dagen een van de meest effectieve manieren om hun reclameboodschappen te verspreiden onder een breed publiek. Enkele producten waar veel reclame voor werd gemaakt waren Bird's Custard Powder, Fry's chocolate and cocoa, Peak Frean biscuits, Dr Ridge's Baby Food, Elliman's liniment en Pears' soap. Naast fabrikanten van commerciële producten als zeep en pap gebruikten ook politieke partijen het medium voor het aan de man brengen van hun 'producten', hun politieke ideeën. Sociale organisaties zoals de drankbestrijding gebruikten ook de toverlantaarn voor een groot aantal zaken, zoals het misbruik van alcohol, gokken, armoede onder kinderen en adviezen op het gebied van gezondheid en veiligheid. Lantaarnplaten werden ook gebruikt voor het verspreiden van de Christelijke boodschap onder de inboorlingen in verre landen, maar ook voor missiewerk dichter bij huis. Het Leger des Heils en in Engeland de Band of Hope waren een paar van de grootste instellingen die dikwijls gebruik maakten van de toverlantaarn, maar er waren ook veel plaatselijke groeperingen en individuele rondtrekkende predikers die een rondreis maakten om de 'blijde boodschap' te verspreiden.

	Straatlantaarn. Vanwege de bijzonder lange brandpuntsafstand was dit model geschikt voor het vertonen van een reclameplaat op een blinde muur aan de overkant van de straat.
Zes platen met reclame voor Cadbury's Cocoa.

Vijf platen met reclame voor Bird's Custard Powder.


Drie platen met reclame voor Peek Frean Biscuits.


		Een advertentieplaat in het Amerikaanse formaat van 3,25 x 4 inches oftewel ca 8 x 10 cm. Swift's Premium Hams and Bacon, for sale in Wiseman's Meat Mkt, c,1930. 'Het puurste en gezondste dat uw huis kan binnenkomen.' Geproduceerd door de Deethmann Slide Co., U.S.A.


Twee lantaarnplaten met advertenties voor Beecham Pills. What are the Wild Waves saying? Wat vertellen de wilde golven je? en een Hamlet parodie. De derde advertentie is voor Mazawattee Coffee.
		Beecham's pillen waren een laxeermiddel, voor het eerst op de markt gebracht rond 1842. Ze werden uitgevonden door Thomas Beecham, grootvader van de dirigent. Aanvankelijk werden ze geadverteerd als een geneesmiddel tegen van alles.


Drie advertenties voor Aspro, een pilletje tegen verkoudheid, griep, hoofdpijn en meer. Gemaakt door Presbury & Co. Ltd in Londen.

Twee reclameplaten voor Bovril. De eerste heeft een tekst op het glas: 'Will you take it madam or shall I send it ?' (Neemt u het mee mevrouw, of zal ik het opsturen?). Onderop de plaat bevindt zich een etiket met de tekst:

BOVRIL LTD OLD STREET E.C WILL YOU TAKE IT MADAM ?

De tweede plaat heeft ook een tekst op het glas: 'I'll take it. Thank you' (Ik neem het zo mee. Dank u.).
Afmetingen van beide platen: 8,2 x 8,2 cm.


Drie reclames voor het Beef extract Bovril. 'The Gordon Highlanders will take it', 'Alas, my poor Brother' en 'Wherever did I put that Bovril!. ('De Gordon Highlanders zullen het nemen', 'Helaas, m'n arme broer!' en 'Waar heb ik nou toch die Bovril gelaten!').
	En dit zijn dan weer twee mooie reclames voor Bird's Custard Powder. Verontwaardiging op de boerderij (geen eieren nodig!) en een voorstel voor elke dame.

		Deze toverlantaarnplaat lijkt wel een reclameplaat voor de hondenkoekjes van Spratt, maar is dat niet. De plaat is #11 van een grappige serie lantaarnplaten gemaakt door Theobald & Co., Engeland, 'The Fine Art Gallery', een humoristische parodie op een aantal vermaarde schilderijen enz. De samenkomst van de jachthonden van de koningin. Een woordspeling met meet (ontmoeten) en meat (vlees). Spratt's was de eerste fabrikant ter wereld die op grote schaal hondenkoekjes fabriceerde. De "Meat Fibrine Dog Cake" was het geesteskind van de Amerikaanse ondernemer James Spratt, die het koekje rond 1860 in Londen op de markt bracht.

Quaker Oats A Perfect Food For Young And Old

De introductie van het Vrolijke Sprinkhanen Circus. De fabrikant van de Quaker Oats pap laat op zeven lantaarnplaten een aantal kunstjes zien van het 'Grasshopper Circus'. Dit was een van de bedrijven die een 'verhaallijn' gebruikten om hun producten te promoten.




Reclame voor het heerlijke brood van de Martinsville bakkerij, het bier van Whitbread en de erwten in blik van Smedley.

Enkele reclameplaten voor de Harley-Davidson motorfiets, te koop bij Geo S. Burrows, Fond du Lac, een stad in Wisconsin, United States. De naam is Frans voor Bodem van het Meer.
De platen hebben het Amerikaanse formaat, 3,25"x 4" oftewel 8,2 x 10 cm.


Twee roddeltantes op lantaarnplaten met reclame voor VIM.

Twee 'Goeden Nacht' motto-platen waarmee het einde van onze commerciële toverlantaarn voorstelling wordt aangekondigd. Ook op deze platen weer een reclame voor Bovril en Cadburry Cocoa.

		Twee reclameplaten met een politieke boodschap: Proclaim Liberty throughout the Land, en Buy American (Kondig de Vrijheid af in heel het land, en Koop Amerikaanse producten).


Propaganda in oorlogstijd. Tijdens de Eerste en Tweede wereldoorlog was de lantaarnplaat een bijdrage aan het proces om het moreel hoog te houden, de burgers gerust te stellen en bij te dragen aan een gevoel van superioriteit ten opzichte van de vijand. Dit zijn drie platen uit WO I.


In bioscopen werden gewoonlijk lantaarnplaten gebruikt voor het promoten van films die binnenkort gedraaid zouden worden. Deze kleurrijke platen van 3,25 x 4 inch (8,2 x 10 cm) werden in de theaters volop gebruikt tot in de jaren 1930. Waarschijnlijk vanwege het tijdelijke gebruik waren zij gemonteerd in eenvoudige kartonnen frames. De theaters gebruikten hun toverlantaarn ook voor het projecteren van allerlei boodschappen, zoals 'Ladies, kindly remove your hats.' (Dames, wilt u zo vriendelijk zijn uw hoed af te zetten?) (zie: Toverlantaarn-etiquette)
		Deze afbeeldingen laten zien hoe de promotieplaten door de filmdistributeurs verspreid werden. Het reclameplaatje zat geklemd tussen twee kartonnen rechthoeken die tegelijkertijd het verpakkingsmateriaal, èn het raampje van de lantaarnplaat vormden. Twee panelen die voor en achter in het karton waren gestanst moesten er voorzichtig uitgebroken worden, waarna de promotieplaat direct kon worden geprojecteerd. Een bijzonder slimme manier van verzenden.

	Lantaarnplaten met reclame worden tot op de dag van vandaag nog gebruikt in de bioscoop-reclame, wanneer geadverteerd wordt voor de lokale middenstand in de pauze.