Magic Lantern - Episcopen en Epidiascopen

Episcopen en epidiascopen
deel 2



Een episcoop of cartoscope voor foto's en ansichtkaarten in het formaat 9 x 13 cm van een onbekende fabrikant. Het groen gelakte lamphuis is voorzien van een opvallende decoratie en het opschrift 'Reflectos Block and Lux' in gouden lijnen en letters en heeft een houten handvat aan de bovenkant. Verstelbare lens. Afmetingen: 25 cm lang, 23 cm breed, 34 cm hoog (incl. handvat).

Deze episcoop is gemerkt Williams, Brown and Earle Philadelphia PA USA Patented Mar. 28 '05 op een plaatje op de grondplank. Hermages optiek. Afmetingen 40,5 cm hoog, 33 cm breed en 38 cm diep, incl. optiek.

	Episcoop gemaakt door de Weense opticien Carl Müller, ca 1880. De fotohouder op de achterkant kan worden ingesteld op horizontale en verticale briefkaarten en foto's, de lens is 6,6 cm in diameter. De lantaarn werd in latere dagen omgebouwd voor elektrische lampen. De afmetingen zijn 36 cm hoog, 26 x 15 cm breed en diep.

	Deze eenvoudige Mirroscope projector voor prentbriefkaarten en andere ondoorschijnende prenten werd rond 1900 gemaakt door The Buckeye Stereoptian Co. of Cleveland, Ohio. Bij deze episcoop is de lichtbron verwijderd. De kaart past in gleuven aan de binnenkant van de achterklep. De afmetingen zijn 20,5 cm breed en 22 cm hoog en de lengte is 20 cm met een ingeschoven lens. De diameter van de lens is 9,5 cm.
Een oude advertentietekst zegt "THE MIRROSCOPE IS A PROJECTOR ALSO CALLED AN EPISCOPE OR A MAGIC LANTERN. IT HAS A LIGHT BULB THAT ILLUMINATES THE OBJECT TO BE PROJECTED AND REFLECTS IT THROUGH THE LENS ONTO A WALL OR SCREEN. YOU CAN SHOW PHOTOS OR OTHER PAPERS. YOU FOCUS IT BY MOVING THE LENS TUBE IN AND OUT." (De Mirroscope is een projector die ook wel episcoop of toverlantaarn wordt genoemd. Zij bevat een gloeilamp die het voorwerp dat geprojecteerd moet worden verlicht en reflecteert het door de lens op een muur of een scherm. Er kunnen foto's of andere papieren mee vertoond worden. Scherpstellen gebeurt door de lens in of uit te schuiven.)
Fotoscope briefkaartprojector vervaardigd door Stratton Manufacturing Company New York City in de jaren 1880. Deze lantaarns werden in verschillende uitvoeringen gemaakt, voor gas, acetyleen, olie en elektrisch licht. Het lamphuis meet 30.5 x 30.5 x 12.5 cm.

Een versleten en roestende Postoscope display artist projector Model C, gemaakt door The Postoscope Co. die twee 250 W, 120 V projectielampen gebruikt. Het plaatje met de gegevens van de fabrikant is linksonder de projectielens bevestigd. Binnenin de lantaarn is een spiegel aangebracht die de afbeelding reflecteert. De deur aan de zijkant heeft verende scharnieren die de afbeelding stevig op haar plaats houden. De afmetingen zijn ca 43 x 23 x 25 cm.	Een heel andere en modernere Postoscope episcoop, model E. Merk op dat de naam van de fabrikant is veranderd in 'F.D. Kees Mfg Co.'

Epidiascoop op elektriciteit, vervaardigd door Ross, Londen, compleet met standaard. Op de achterkant een merkplaatje met de tekst: 'TYPE BE. MODEL 2' en 'No 2238'. De afmetingen zijn 41 cm lang, 32 cm breed en 40 cm hoog (zonder de lens). De totale lengte is 63 cm.

De Baldwin Postcard Projector, gemaakt in Amerika. Let op het merkwaardige handvat aan de achterzijde. Het zou kunnen zijn dat dit handvat is aangebracht door de gebruiker.


Een bijzonder model episcoop gemaakt door een onbekende fabrikant. Een prentbriefkaart kan worden bevestigd aan de binnenkant van de achterwand.

Aphengescope. Carte-de-Visite episcoop, ca 1880, speciaal gebruikt voor het projecteren van carte-de-visites. Afmetingen van de kaarten: 6 x 10 cm. Het messing objectief heeft geen merktekens en het scherpstellen vindt plaats met een z.g. 'rack-and-pinion'-systeem. De episcoop zelf is soms merkloos en soms ook voorzien van een wit plaatje op de voorkant met de tekst 'Patent Aphengescope'. De Aphengescope wordt ook wel Mégascope genoemd.

In 1880/90 schrijft Alfred Molteni in zijn boek 'Instructions Pratiques sur l’emploi des Appareils de Projection': 'Voor het projecteren van fotografische card-de-visites (hetgeen in de jaren 1860 een zeer populaire bezigheid was), is geen bijzondere apparatuur nodig. Wij gebruiken een kleine mégascope, die verhandeld wordt onder de naam 'APHENGOSCOPE' (in het Engels APHENGESCOPE). Die bestaat uit een vierkante mahoniehouten doos van 10 x 10 cm, die voor dat doel bevestigd wordt voorop de eerste lantaarn waarvan men het objectief verwijderd heeft. Het licht wordt geconcentreerd op de fotografie geworpen door de condensor en de hoek die de condensor maakt met de afbeelding is 45°. Documenten met donkere tinten reflecteren echter te weinig licht om heldere afbeeldingen op het scherm te laten verschijnen. Voor het sterker belichten van sommige documenten wordt een dubbele APHENGOSCOPE (of zaal-megascopique) gebruikt waarmee het licht van twee lantaarns kan worden gebruikt door de ronde openingen aan weerszijden van het doel. Aan de achterkant worden een tweetal scharnierende deurtjes, verticaal of horizontaal, afhankelijk van het model, gebruikt om de cartes-de-visites om beurten en continu te projecteren. Het is met zo'n soort apparaat, en met een tweetal lichtbronnen die samen een lichtsterkte produceren equivalent aan 500 kaarsen, waarmee wij (Alfred Molteni) tijdens de lessen van Mr. Dr. Bouchut, de gekleurde kartonnen kaarten hebben geprojecteerd van zijn schitterende "Atlas of medical ophthalmoscopy and cerebroscopie" (J.. Baillière and Sons, Paris, 1876).

Er zijn echter ook mensen die deze mening niet delen: "The Lantern and how to use it" by C. GOODWIN NORTON, Hazell, Watson ltd London 1901 Viney: Er zijn verschillende aanvullingen op de gewone projectielantaarn die de lantaarnist probeert aan te schaffen, meestal dank zij de opdringerige demonstratie van een verkoper die het onderhavige apparaat waarschijnlijk nog nooit echt in gebruik heeft gezien. Hieronder bevindt zich ook de APHENGESCOPE, een hulpstuk dat bedoeld is voor het projecteren van ondoorschijnende voorwerpen. Het is geen praktisch apparaat omdat het veel beter en gemakkelijker is het ondoorschijnende voorwerp na te tekenen of te fotograferen en het daarna te projecteren als een eenvoudige doorschijnende lantaarnplaat. In dat geval gaat het licht door de plaat en geeft op het scherm een zeer heldere afbeelding weer, terwijl bij de APHENGESCOPE het licht wordt gereflecteerd door het voorwerp en dit weinige licht bereikt het scherm zonder enige helderheid.
	(Links:) Pagina uit de Catalogus No. 89 'Projections Molteni, Radiguet & Massiot'.
	Een wijdverspreide plastic episcoop uit de jaren 1950, gemaakt door DUX, Duitsland, die bovenop een tijdschrift of prentbriefkaart kon worden geplaatst en daarom een handig handvat heeft aan de zijkant.


Ook deze eenvoudige episcoop is gemaakt door Dux. Dit keer niet in de welbekende uitvoering in grijs plastic, maar gemaakt van metaal en beschilderd met rode hamerslaglak. De lens moet voor het scherpstellen nog met de hand in- en uitgeschoven worden. Afmetingen 195 x 153 x 95 mm.
Episcoop van de fabrikant Bing Werke, Neurenberg. Op de doos een etiket met het B.W. handelsmerk.
ERNEMANN episcoop.	Episcoop met op de buis van de projectielens het handelsmerk en de naam van Ernemann. De afmetingen zijn: breed 26 cm, hoog 32,5 cm en diep 32 cm met ingeschoven projectielens. Deze lens kan ca 14 cm worden uitgeschoven. In het lamphuis twee fittingen voor een gloeilamp. De achterwand kan worden geopend en worden afgesloten met een grendeltje. In de scharnierende achterwand bevindt zich een houten kaarthouder die daar uit kan worden geschoven om het wisselen van de kaart mogelijk te maken.



	De eerste kaart uit een set van acht met een verhaal over een vreemde pelikaan. Rond 1900 bracht Butcher & Sons een aantal sets 'Primus Projection Post Cards' uit, speciaal gemaakt voor projectie met een episcoop. De afbeeldingen op deze kaarten zijn dezelfde als op de glazen lantaarnplaten uit hun befaamde Primus Junior Lecturer Series. De kaarten zijn in spiegelbeeld gedrukt aangezien het beeld bij de projectie werd omgekeerd. Afmetingen 9 x 14 cm.